منابع آبی کشور ته کشیده و زمین در حال فرونشست است/ تنش آبی در این استانها
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۵۳۹۷۴
آفتابنیوز :
کمبود آب یکی از مشکلات اساسی در کشور ما است که طی چند دهه اخیر به بحرانی تبدیل شده که از طرفی خطر خشکسالی را با خود به همراه دارد و از طرف دیگر نهتنها تهدیدی در زمینه کاهش میزان آب شرب به شمار میآید، بلکه بسیاری از فعالیتهای وابسته به آب از جمله کشاورزی را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اگرچه کمبود آب به اندازه کافی معضل بزرگی است، اما باید توجه داشت که اقداماتی همچون بهرهبرداریهای بیرویه و مداوم از آبهای زیرزمینی، که در جهت جبران کمبود منابع آبی صورت میگیرد، از دیگر عواملی است که این بحران را تشدید میکند.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، پیرامون همین مسئله در گفتگو با خبرآنلاین میگوید: «بهرهبرداریهای بی حد و حساب از منابع زیرزمینی باعث شده که ذخیره این آبها نیز افت بسیاری پیدا کند و خیلی از دشتهای آبی کشور به دشتهای ممنوعه تبدیل شود؛ این بدین معناست که منابع آبی در این مناطق ته کشیده و قابل بهرهبرداری نیست و زمین در حال فرونشست است.»
متن کامل این گفتگو در ادامه آمده است.
معضل کمآبی ریشه در چه عواملی دارد؟
این کمبود عمدتاً وابسته به دو عامل است؛ یکی افزایش مصرف و نیاز آبی ما و دیگری کاهش میزان بارندگی و به تبع آن بروز خشکسالیهایی که در کشور پدید آمده است. بارندگیها در ایران از حدود دو الی سه دهه گذشته، کاهش چشمگیری داشته و ما از دهه هفتاد به بعد، هر ساله شاهد کمبارشی و خشکسالی در کشور بودهایم. در این بین ممکن است میزان بارندگی در برخی سالها قابلقبول بوده باشد؛ اما باید توجه داشت که جو بارشی حاکم بر کشور ایران محدود و ناچیز است.
صرفنظر از عوامل محیطی و طبیعی، فعالیتهای انسانی تا چه میزان در کمبود منابع آبی کشور مؤثرند؟
در رابطه با عواملی که منجر به کمبود آب میشود، میتوان به موضوع افزایش جمعیت کشور و افزایش فعالیتهای مختلف از جمله فعالیتهای صنعتی و کشاورزی که مصرف و نیاز به آب را بالا برده است، اشاره کرد. برآیند این عوامل به مرور منجر به کاهش میزان آبِ در دسترس میشود.
در صحبتهایتان به کاهش میزان بارندگی، به عنوان یکی از مؤلفههای کمبود آب، اشاره کردید؛ چه عواملی در کاهش بارندگی نقش دارند؟
علل کاهش بارندگی برمیگردد به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی. تغییرات اقلیمی سبب کاهش فرکانس سیستمهای عامل بارندگی یا کاهش تعداد گذر این سیستمها در حین عبور از محدوده ایران در فصول بارندگی (بهار، پاییز و زمستان) میشود. از طرف دیگر با روند افزایشی دما، انتقال رطوبت به سمت خاورمیانه و بخصوص کشور ایران کمتر شده است. مجموع این عوامل باعث میشود هم بارندگی کمتری دریافت کنیم و هم به واسطه افزایش دما، تبخیر بیشتری داشته باشیم؛ آبی که در دریاچهها، رودها و سدها جمع میشود، با افزایش پتانسیل تبخیر، قابلیت ذخیرهسازی نخواهد داشت و درصد بیشتری از آن از دست ما فرار میکند.
بهرهبرداری از منابع آبی موجود در دل زمین میتواند جبرانی برای این کمبودها باشد؟
عواملی که پیشتر بدان اشاره شد، شاید توجیهی برای تأمین آب موردنیاز از طریق بهرهبرداریهای گسترده از منابع زیرزمینی باشند، اما چیزی که خیلی به آن توجه نمیشود این است که همین برداشتها به نوبه خود در تشدید معضل کمآبی نقش دارند؛ چرا که بهواسطه ناکافی بودن بارشها در سرزمین ما، این منابع هم روزی به انتها خواهند رسید و ما دیگر جایگزینی برای آن سراغ نداریم. بهرهبرداریهای بی حد و حساب از منابع زیرزمینی باعث شده که ذخیره این آبها هم افت بسیاری پیدا کند و خیلی از دشتهای آبی کشور به دشتهای ممنوعه تبدیل شود؛ به عبارت دیگر، منابع آبی در این مناطق ته کشیده و قابل بهرهبرداری نیست و زمین در حال فرونشست است.
کدام مناطق از کشور بیشتر در معرض تهدید خطر کمآبی هستند؟
خیلی از استانهای کشور زیر تیغ این تهدید هستند؛ به طور مثال در بخشهای مرکزی کشور شاهد بودیم که تابستان گذشته، کمبود شدید آب در اصفهان، شکایت و نارضایتی کشاورزان آن منطقه و مناطق مجاور را برانگیخت. استان یزد هم بهواسطه فعالیتهای صنعتی با خطر کمبود آب مواجه شده است. تابستان امسال نیز با بحران کمبود شدید آب شرب در همدان مواجه شدیم که مردم برای سیراب شدن از تانکرهای آبی استفاده کردند.
روند این بحران در پایتخت چگونه است؟
استان تهران و البرز هم اغلب تحت تنشهای آبی بودهاند؛ همانطور که هفته گذشته شاهد دریافت پیامکهای اخطار کمبود آب از سوی وزارت نیرو بودیم که در متن آن از شهروندان درخواست شد در مصرف آب صرفهجویی کنند تا کار به مرحله قطعی آب نرسد.
در مناطق جنوبی کشور که نواحی خشکتری هستند، چطور؟
در بخشهای جنوبی کشور هم میتوان به استان خوزستان اشاره کرد که طی سالهای اخیر کموبیش با معضل کمبود آب، به ویژه در زمینه دامداری و تغذیه دامهای سنگین، دستوپنجه نرم میکند. در استان سیستان و بلوچستان هم گزارشهای متعددی از کاهش منابع آبی دریافت شده است. در مناطق شمالی استان سیستان و بلوچستان، کمآبی نهتنها باعث لطمه به کشاورزی شده، بلکه بهقدری اثرگذار بوده که سبب کوچدادن بخشی از جمعیت استان به استانهای شمالی شده است.
با این اوصاف میتوان گفت که کمآبی تقریباً سراسر کشور را تحتتأثیر قرار داده است؟
بله این بحران تقریباً به طرق مختلف تمام کشور را تحت تأثیر قرار داده است به جز سواحل شمالی ایران، که البته در این زمینه استثنائاتی وجود دارد؛ گاهی اوقات ممکن است در این نواحی بارندگی وجود داشته باشد و با کمآبی به لحاظ فیزیکی مواجه نشویم، اما به دلیل فعالیتهای کشاورزی و جریانهای فاضلابی، آبها آلوده شوند و آنچنان قابلیت بهرهبرداری نداشته باشند.
گفتید که کمبود آب سبب کوچدادن بخشی از جمعیت استان سیستان و بلوچستان به نواحی شمالی کشور شده؛ آیا این بحران ممکن است به تدریج منجر به خالی از سکنه شدن شهرها و استانها شود؟
بله امکان دارد؛ همانگونه که معضل کمآبی در بخشهایی از استان سیستان و بلوچستان سبب جابهجایی ساکنان به مناطق پرآب و پربارش در شمال کشور شده است. این یک فرآیند طبیعی است و مهاجرت در شرایط نابهسامانی اقلیمی (مثل کمآبی یا خشکسالی) از گذشته رواج داشته، علیالخصوص در مناطقی که عمدتاً شغل مردم آن کشاورزی است. با کمبود منابع آبی و مختل شدن فعالیت کشاورزی در مناطقی که کشاورزی، منبع درآمد و معیشت به شمار میآید، برای ادامه این فعالیت، مهاجرت و جابهجایی تنها راه است.
با در نظر گرفتن تمام مواردی که ذکر شد، پیشبینی شما در خصوص روند این بحران در سال آبی جاری چیست؟
نمیتوان پیشبینی دقیقی در این باره داشت؛ چون عواملی که منجر به بروز کمآبی میشوند، تغییرپذیرند و شرایط پایداری برقرار نیست، اما به احتمال قوی میتوان گفت که درمجموع، وضعیت آبی ما همچنان مشابه سال گذشته خشک و کمبارش خواهد بود. البته لازم به ذکر است که شرایط بارندگی امسال در غرب و جنوبغرب کشور به مراتب بهتر بوده است و انتطار میرود این نواحی وضعیت مناسبتری را تجربه کند. هرچند که نباید انتطار تَرسالی را در چنین شرایطی داشته باشیم، در بهترین حالت میتوانیم به یک وضعیت نرمالِ رو به کمبارش برسیم.
راهکار مؤثر در شرایط کنونی چیست؟
دروهله نخست، میبایست فرهنگسازی و اطلاعرسانی گسترده به جامعه صنعتگران، کشاورزان و تمام مصرفکنندگان آب در خصوص جدیت بحران کمآبی در دستورکار قرار گیرد. در مرحله بعد مهم است که درک کنیم در حال حاضر راهی جز سازگاری با شرایط برای ما وجود ندارد و ما باید میزان مصرف آب خود را مطابق با همین ذخایر آبی اندکی که داریم وفق دهیم و به امید بهرهبرداری از منابع ثانویه آب نباشیم. شاید شیرینسازی آبهای شور یا برداشت از آبهای زیرزمینی بتواند پاسخگوی بخشی از نیاز ما باشد، اما این روشها به هیچوجه نمیتواند شرایط خشکسالی را تغییر دهد.
منبع: آفتاب
کلیدواژه: بحران آب خشکسالی فرونشست زمین استان سیستان و بلوچستان بهره برداری کاهش میزان منابع آبی منابع آب استان ها آبی کشور کمبود آب معضل کم کم آبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۵۳۹۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزادسازی ۱۵ هزارمترمربع اراضی جنگلی در توسکستان/ ۳ اعیانی غیرمجاز تخریب شد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان از آزادسازی حدود ۱۵ هزار متر مربع از اراضی ملی جنگلی در دهنه توسکستان گرگان خبر داد و گفت: سه بنا و اعیانی غیر مجاز در این منطقه قلع و قمع شدند.
حمید سلامتی در گفتگو با خبرنگار گروه استانهای خبرگزاری دانشجو اظهار کرد: در منطقه جنگلی توسکستان و حومه آن شاهد قطعه بندی اراضی کشاورزی ، تصرف منابع ملی و ساخت و ساز های غیر قانونی در آن بودیم که با دستور دادستان مرکز استان گلستان کلیه ساخت و سازها غیرقانونی تخریب و اراضی مورد نظر به چرخه کشاورزی و طبیعت بازگشتند.
وی افزود: با توجه به قطعیت دادنامه صادره از شعبه دوم حقوقی گرگان نسبت به یک قطعه زمین واقع در اراضی ملی توسکستان به مساحت حدود ۱۴ هزار متر مربع، عملیات خلع ید و قلع و قمع کامل اعیانی با وسیله لودر و بیل میکانیکی اجرایی شد.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان همچنین گفت: در راستای تبصره ذیل ماده ۵۵ قانون حفاظت ۲ قطعه زمین از عرصه های منابع ملی واقع در توسکستان معروف به باغ سرهنگ به مساحت تقریبی ۱۰۰۰ متر مربع که در ان اعیانی (خانه بنا شده ) بنا شده بود؛ توسط بیل مکانيکي تخریب گردید.
سلامتی ادامه داد: سال های گذشته برخی آرای قلع و قمع صادر شده بود اما به علت برخی نگرانی ها امکان اجرای آن را وجود نداشت که در چند ماه اخیر با حمایت قاطع دادگستری ادارهکل منابع طبیعی استان جسارت بیشتری برای اجرای این آرا و برخورد با متخلفان پیدا کرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان از تمام دستگاههای اجرایی و مردم استان خواست در صورت مشاهده هرگونه تعرض به منابع ملی و طبیعی مراتب را با شماره تماسهای ۱۵۰۴ و ۱۳۹ اطلاع دهند.
زمینهای زیرپوشش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزون بر یک میلیون و ۳۹۷ هزار و ۲۴۴ هکتار است که ۴۵۲ هزار و ۱۸۵ هکتار آن جنگل، ۸۶۲ هزار و ۸۲۵ هکتار مرتع، حدود ۲۰ هزار هکتار ساحل و ۶۲ هزار و ۴۲۰ هکتار زمینهای مستحدث و موات است.